Her şey hızla alakalı. Hayatımıza son zamanlarda hızla giren ve dijital dönüşümde büyük yer kaplayan E-Ticaret kavramının bir üst seviyeye taşındığı Q-Commerce kavramı, kelime anlamıyla Quick Commerce yani Hızlı Ticaret demektir. Hızlı Ticaret, aynı zamanda “isteğe bağlı teslimat” olarak da bilinir ve E-Ticaret’in daha yeni ve daha hızlı biçimidir. Q-Commerce, E-Ticaret kavramını geride bırakırken, yeniliklerle birleştirerek farklı bir seviyeye taşımıştır.
Hızlı Ticaret, kaliteli ürünün kaliteli teslimat ile en hızlı bir biçimde müşterisine iletilmesi düşüncesi üzerine kurulmuştur. Daha az gider masrafı ile yalnızca büyük firmaların değil KOBİ’lerin de E-Ticaret pazarına girmesini sağlamaktadır.
Hızlı Ticaret’in E-Ticaret’ten en keskin bir biçimde ayrıldığı nokta adından da anlaşılacağı üzere teslimat hızıdır. E-Ticaret’te günler, belki de haftalar süren teslimat sürelerinin, Q-Commerce’te saatlere hatta dakikalara düşürülmesi hedeflenmiştir.
Kısalan teslimat süresi, birçok gıda hizmetinin de E-Ticaret modeline katılmasına olanak sağladığı gibi küçük miktarlı siparişlerin de teslimatının hızlanmasını sağlamıştır. Kahve siparişleri, büyük ticaret mağazalarının gerçekleştirdiği “Market” pazarları ve bakkaliye gibi küçük esnafın da kullanabildiği Q-Commerce örnekleri arasında yer almaktadır.
Kısa teslimat süresinin yanı sıra Hızlı Ticaret’i diğer ticaret sistemlerinden ayıran bir diğer özellik ise, karanlık depolardır. Bu yazımızda anlattığımız Karanlık Fabrika sistemine benzeyen Karanlık/Akıllı Depolar, Q-Commerce’in bir parçası olarak da kullanılmaya başlamıştır. Bu karanlık Depo/Mağaza sistemleri; genelde 300-700 metrekare büyüklüğünde, farklı lokasyonlarda, +1000 ürün depolayabilen alanlardır.
Hızlı Ticaret sistemi, yeni teknolojiler ve kullanıcı deneyimi çalışmalarıyla beraber müşterilere günün her saati hizmet sunmak için çeviklik ve esneklik ilkeleriyle çalışır. En iyi fiyat, en hızlı teslimat ve en kaliteli ürünler ile Hızlı Ticaret sistemi rekabet üzerine kuruludur.
Richard ve Maurice McDonald'ın 1940 yılında McDonald’s restoranı kurmaları ve müşterilerine hızlı teslimat ile yemeklerini servis etmeleri bile, Q-Commerce sisteminin yapı taşı olmuştur denilebilir. Hızlı Ticaret; bir sistemin direkt olarak kabul edilmesi ile değil, birçok sistemin bir araya getirilip geliştirilmesi ile ortaya çıkmıştır.
Hızlı Ticaret’in hızlı ortaya çıkışının ve benimsenmesinin en büyük rolünü E-Ticaret üstlenir. Artan E-Ticaret talepleri, yenilenen teknolojiler ve yeni denenen sistemler ile bu işi bir üst seviyeye çıkartma isteği Q-Commerce’in başlangıcıdır.
2008’de Niklas Östberg tarafından İsveç’te kurulan bir yemek servis işi, 2011 yılında Delivery Hero adını aldı. Daha sonra başka ülke ve şehirlerde de hizmet vermeye başlayan DH Group, Hızlı Ticaret’in öncülerinden olmakla biliniyor. Bir saatten kısa sürede teslimat garantisi veren Delivery Hero, aynı zamanda kuryelerini genel olarak bisiklet kullanarak teslimata göndererek çevreye de destek sağlıyor.
Q-Commerce piyasısına hızlı bir giriş yapan ve kısa sürede Türkiye’den Avrupa’ya açılan Getir Şirketi; market, yemek, su ve toplu satış olmak üzere dört çeşit alanda hizmet vermektedir. “Getir Bir Mutluluk” sloganı ile dakikalar içerisinde siparişlerini müşteriye ulaştırmaktadır.
Getir, dakikalar içinde teslimatın yanı sıra canlı teslimat takibi, dijital ödeme ve 7/24 servis sunmaktadır. Türkiye’de 400+ depo bulunduran Getir, 2021’de Avrupa’da Birleşik Krallık, Hollanda, Almanya ve Fransa’da da hizmet vermeye başlamıştır.
Glovo App; yaklaşık 3.8M kullanıcıya sahip, 21 ülkede hizmet veren ve neredeyse tüm büyük yemek zinciri firmalarla çalışan bir Q-Commerce girişimidir. İspanya’da bulunan bu girişim, F Serisi Turu ile 530 milyon dolar yatırım toplamış ve İspanya’ya şimdiye kadar en çok yatırımı olan şirket olmuştur.
Gorillas, binlerce ürünün 10 dakika veya daha kısa sürede teslim edilmesi kampanyası ile yola çıkmış bir Hızlı Ticaret şirketidir. Delivery Hero ve Glovo gibi, bisiklet taşımacılığı ile teslimatlarını gerçekleştiren Gorillas, genel olarak plastik kullanımına da karşı bir şirkettir. Şuan için Avrupa’nın 8 ülkesinde hizmet vermektedir.
Türkiye’de Hızlı Ticaret hizmeti sunan bir diğer şirket de Yemeksepeti’nin alt kuruluşu olan Banabi uygulamasıdır. Şuan için Türkiye’nin seçili illerinde hizmet veren Yemeksepeti Banabi, dakikalar içerisinde servis veren bir diğer şirkettir ve alanında ilk olarak kapıda ödeme seçeneği sunmuştur. Banabi uygulamasına erişmek için Yemeksepeti uygulamasını indirmek yeterlidir.
Hızlı Ticaret’in geleceğin -bu hızla büyüme kaydedilirse birkaç sene sonrasının- ticaret stili olduğunu söylemek yanlış olmaz. Özellikle pandemi döneminin desteklediği ve büyüttüğü E-Ticaret sektörünün en büyük darboğazının hızlı teslimat olduğu aşikar. Buna bağlı olarak Hızlı Ticaret desteğinin artması da kaçınılmaz olacaktır.
Yukarıdaki örneklere bakılacak olursa, Q-Commerce sisteminin geleceğinin ne kadar parlak olduğu anlaşılabilir.
Delivery Hero, yıllık %400 büyüme bildirmektedir ve bu Apple’ın yaklaşık 40 katıdır.
Glovo ise bahsedildiği gibi İspanya’nın en çok yatırım alan şirketi konumundadır.
Gorillas B Serisi Finansman Turunda ise 245 milyon euro yatırım almış ve şirketi Unicorn mertebesine çıkarmıştır.
1- Doğru Lokasyon, Doğru Seçim
Ürününüzü en hızlı şekilde teslim etmek için, ürününüze en rahat ulaşabileceğiniz noktaları tercih etmelisiniz. Eğer Karanlık Mağaza veya kendinize ait bir deponuz yoksa ve yalnızca teslimat üzerinden işinizi yönetiyorsanız, hem ürüne hem de müşterilerinize yakın olmalısınız.
Bunun için doğru lokasyon, talebin fazla olduğu ve kalabalık olan büyük şehirler olacaktır. Fakat büyük şehirlerin dikkat edilmesi gereken tarafı ise: ulaşımdır. Çoğu Q-Commerce şirketi bisiklet ulaşımını hem ekolojik hem insan sağlığı için tercih etmektedir. Ayrıca bisiklet masrafları motor kuryelerden daha azdır. Yine de büyük şehirlerde bunun sürdürülebilirliğine dikkat edilmelidir.
Kendi kurye ekibinizi oluşturmak istemiyorsanız, üçüncü taraflardan yardım da alabilirsiniz. Mesela UberEats, süpermarketlerin teslimat hizmetlerine de yardım etmektedir.
2- Doğru Ürünleri Tercih Etmek
Hızlı Ticaret firmaları genel olarak tüketicinin her gün ihtiyaç duyduğu veya düzenli tükettiği ürünleri teslimat listelerine dahil etmektedirler. Yiyecek, içecek, kozmetik, evcil hayvan bakım eşyaları veya hızlı hediyeler bu listeler için ideal seçeneklerdir.
3- Doğru Yazılımı Kullanmak
Gerçek zamanlı envanter yönetim araçları kullanmak, Hızlı ticaret işiniz için kaçınılmaz bir gerekliliktir. Hızlı dağıtım şirketleri; stoklarınızın durumu, teslimatlarınızın süre hesabı, stoklarınızdaki ürünlerin tazeliğinden sayımına kadar ince detaylı hesaplanması gereken bir yönetim sistemine ihtiyaç duyar.